Lupang Hinirang

Ang Lupang Hinirang ay ang pambansang awit ng Pilipinas. Nagsimula ito bilang isang instrumental na martsa na pinagawa ni Emilio Aguinaldo, ang pangulo ng Pilipinas noon, kay Julian Felipe para sa proklamasyon ng Kalayaan ng Pilipinas noong Hunyo 12, 1898. Ipinangalan ang martsang ito na Marcha Filipina Magdalo. Nang maging pambansang martsa ang musika, naging Marcha Nacional Filipina ang pangalan nito. Tapos, noong 1899, isang batang manunula't sundalong si Jose Palma ay sumulat ng tulang Filipinas sa Kastila. Itong tula ang naging liriko ng pambansang awit.

Noong dekada 1920, naisipan ng pamahalaang kolonyal ng Estados Unidos na isalin ang pambansang awit sa Ingles. Ito ay ginawa ni Senador Camilo Osias at isang Amerikano, si Mary A. Lane, at ito ay naging opisyal noong 1938.

Ang mga salin ng pambansang awit sa Tagalog ay ginawa noong dekada 1940. Ang pinakapopular sa mga salin na ito ay ang O Sintang Lupa, na sinulat ni Julian Cruz Balmaceda, Ildefonso Santos at Francisco Caballo. Ang O Sintang Lupa ay naging opisyal noong 1948.

Sa kahulihan, noong panunungkulan ni Pangulong Ramon Magsaysay, isinalin muli ang awit sa katutubong wika na Tagalog. Sa Mayo 26, 1956, unang inawit ang pambansang awit, ang Lupang Hinirang. May mga kaunti pang pagbabago sa liriko na ginawa noong 1962 at ito ay ang bersyong ginagamit sa kasalukuyan.

Ang mga sumusunod ay mga bersyon ng pambansang awit sa Tagalog, Kastila, Cebuano, Hiligaynon, Bikolano, Panggasinan, at Ingles.


Filipino: Lupang Hinirang

Nina Julian Cruz Balmaceda, Ildefonso Santos, at Francisco Caballo; ang pinakahuling salinwika ng 1962

Bayang magiliw,
Perlas ng Silanganan,
Alab ng puso, Sa dibdib mo'y buhay.

Lupang Hinirang,
Duyan ka ng magiting,
Sa manlulupig,
'Di ka pasisiil.

Sa dagat at bundok,
Sa simoy at sa langit mong bughaw,
May dilag ang tula
At awit sa paglayang minamahal.

Ang kislap ng watawat mo'y
Tagumpay na nagniningning,
Ang bituin at araw niya
Kailan pa ma'y di magdidilim.

Lupa ng araw, ng luwalhati't pagsinta,
Buhay ay langit sa piling mo;
Aming ligaya, na 'pag may mang-aapi
Ang mamatay nang dahil sa iyo.


Tagalog: Diwa ng Bayan

Ang unang salinwikang Tagalog, ginamit sa Panahon ng Hapon sa Pilipinas noong Ikalawang Digmaang Pandaigdig

Lupang mapalad,
Na mutya ng silangan;
Bayang kasuyo,
Ng Sangkalikasan.

Buhay at yaman,
Ng kapilipinuhan;
Kuha't bawi,
Sa Banyagang kamay.

Sa iyong langit, Bundok,
Batis, Dagat na pinalupig;
Nailibing na ng karimlan,
Ng kahapong pagtitiis.

Sakit at luha, hirap,
Susa at sumpa sa pagaamis;
ay wala nang lahat at naligtas,
Sa ibig maglupit.

Hayo't magdiwang Lahi kong minamahal,
Iyong watawat ang siyang tanglaw;
At kung sakaling ikaw ay muling pagbantaan,
Aming bangkay ang siyang hahadlang.


Tagalog: O Sintang Lupa

Bersyon ni Balmaceda, Santos at Caballo na ginamit mula 1948 (dalawang taon pagkaraan ng pagbibigay ng kasarinlan sa Pilipinas ng Estados Unidso noong 1946) hanggang 1956. Napalitan ito ng salinwika ng 1956, na nagkaroon din ng pagbabago sa kalaunan.

O sintang lupa,
Perlas ng Silanganan;
Diwang apoy kang
Sa araw nagmula.

Lupang magiliw,
Pugad ng kagitingan,
Sa manlulupig
Di ka papaslang.

Sa iyong langit, simoy, parang.
Dagat at kabundukan,
Laganap ang tibok ng puso
Sa paglayang walang hanggan.

Sagisag ng watawat mong mahal
Ningning at tagumpay;
Araw't bituin niyang maalab
Ang s'yang lagi naming tanglaw.

Sa iyo Lupa ng ligaya't pagsinta,
Tamis mabuhay na yakap mo,
Datapwa't langit ding kung ikaw ay apihin
Ay mamatay ng dahil sa 'yo.


Ilocano: Nailian a Dayyeng

Orihinal na bersyon nina Dr. Mary Lou Campo at Prof. Romeo Sevilleja

O Pilipinas, tampok ti kinapintas
Ti addaan puso, ay-ayatendaka
Bagnos ken baggak, perlas ti dumaya
Dimi ipalubos nga irurumendaka

Iti tangatang, ulep ken pul-oy
Bambantay ken baybay
Mangmangngeg ken mariknami't
Samiweng ni waya-waya

Ipatpategmi ti wagaywaymo
Tanda ti ballaigi

Bitbituen, Initmo, Ingget raniag
Dinto pulos nga aglidem

Daga ni gasat, ragsak
Nam-ay ken Ayat
Ta sidongmo, dayawmi ti agbiag

Ngem nadaydayawkam
A sikakanatad
Gapu kenka, iruknoymi toy biag.


bersyon ni Eugene Carmelo C. Pedro

Imnas nga ili
Baggak ti dumadaya
Daytoy ayatmi
Ti sagutmi kenka

Dagat' kinasudi
Indayon ti nakired
Iti mangdadael
Haanka pailuges

Iti tangatang, ulep ken pul-oy
Bambantay ken baybay
Addan dayag ti daniw ken dayyeng
Ti nasamit a wayam

Ti raniag ta wagaywaymo
Ket balligi a nasileng
Ti init ken dag'ti bitbituenna
Dinto pulos aglidem

Nakaliblibnos unay a dagan' ayat
Daytoy biag langit dita dennam
Ngem no ti dayawmot' inda dadaesen
Inggat' tanem sumalakankam


Espanyol: Filipinas

ni José Palma

Tierra adorada
Hija del sol de Oriente,
Su fuego ardiente
En ti latiendo está.

¡Patria de amores!
Del heroismo cuna,
Los invasores
No te hollarán jamás.

En tu azul cielo, en tus auras,
En tus montes y en tu mar
Esplende y late el poema
De tu amada libertad.

Tu pabellón, que en las lides
La victoria iluminó,
No verá nunca apagados
Sus estrellas y su sol.

Tierra de dichas, del sol y de amores,
En tu regazo dulce es vivir.
Es una gloria para tus hijos,
Cuando te ofenden, por ti morir.

Cebuano: Nasudnong Awit

ni Jess Vestil

Yutang tabunon
Mutya nga masilakon
Putling bahandi
Amo kang gimahal

Mithing gisimba
Yuta s'mga bayani
Sa manglulupig
Among panalipdan

Ang mga bungtod mo ug lapyahan
Ang langit mong bughaw
Nagahulad sa awit, lamdag sa
Kaliwat tang gawas

Silaw sa adlaw ug bitoon
Sa nasudnong bandila
Nagatimaan nga buhion ta
Hugpong nga di maluba

Yutang maanyag, duyan ka sa pagmahal
Landong sa langit ang dughaan mo;
Pakatam-isom sa anak mong nagtukaw
Kon mamatay man sa ngalan mo.

Hiligaynon: Banwang Guinhalaran

Banwang masinadyahon,
Perlas sang nasidlangan,
Init sang tigpusuon,
Gakabuhi sa imo nga dughan.

Banwang Guinhalaran,
Payag ka sang maisog,
Sa mga manugpigos,
Wala guid nagapadaog.

Sa dagat kag bukid,
Sa usbong kag sa dagway nga gabanaag,
May idlak kag tibok ang dilambong,
Kag amba sang kahilwayan.

Ang idlak sang ayahay mo,
Isa ka matam-is nga kadalag-an,
Ang bituon kag ang adlaw,
Nangin masanag sa katubtuban.

Dutang nasambit sang adlaw kag paghigugma,
Sa sabak mo matam-is ang mabuhi,
Ginapakipagbato namon, nga kung may manungpanakop,
Ang mapatay nahanungod sa imo.

Bikolano: Rona Kang Mawili

Dagang namo-motan
Aki ka nin sirangan
Tingraw niyang malaad
Nasa si-mong daghan.

Rona kang mawili
Nagimatan bayani
An mansalakay
Dai ka babatayan.

Sa si-mong langit, bukid
Hayop kadagatan siring man
Nagkukutab nagbabanaag
An si-mong katalingkasan.

Simong bandera na nagkikintab
Sa hokbo naglayaw
Dai nanggad mapapara
An simong bitoon Aldaw.

Dagang nawilihan, maogma, maliwanag,
Sa limpoy mo hamis mabuhay
Minamarhay mi kun ika pagbasangan
An buhay mi si-mo idusay.


Panggasinan: Oh, Pilipinas dalin min kagal-galang

Oh, Pilipinas,
Dalin min kagal-galang
Musia na dayat,
Ed dapit letakan

Simpey gayagan,
Panag-ugagepan day
Totoon lapag,
Ed dapit-seslekan.

Saray anak mo agda
Kawananen ya ibagat ed sika'y
Dilin bilay da no
Nakaukulay galang tan ka-inaoan

Diad palandey, lawak, taquel,
Dayat o no dia ed lawang
Sugbaen day patey ya andi
Dua-rua no sikay pan-sengegan.

Diad silong na laylay mo mankaka-sakey
Tan diad sika man-lingkor tan mangi-agel
Bangta dia'd akualan mo aneng-neng day silew
Diad akualan mo muet akuen day patey.

Ingles: Philippine Hymn

ni Senador Camilo Osias at Mary A. Lane

Land of the morning child of the sun returning,
With fervor burning, thee do our souls adore.

Land dear and holy, cradle of noble heroes,
Ne'er shall invaders, trample thy sacred shores.

Even within thy skies and through thy clouds,
And o'er thy hills and seas.
Do we behold the radiance,
Feel the throb of glorious liberty.

Thy banner, dear to all our hearts,
Its sun and stars alight.
O - never shall its shining field,
Be dimmed by tyrant's might!

Beautiful land of love, O land of light,
In thine embrace 'tis rapture to lie.
But it is glory ever, when thou art wronged,
For us, thy sons, to suffer and die.

Ingles: Chosen Land

Literal na salin ng Lupang Hinirang sa Ingles. Hindi opisyal.

Beloved country,
Pearl of the Orient,
The heart's fervor,
In your bosom is ever alive.

Chosen Land,
You are the cradle of the brave,
To the conquerors,
You shall never surrender.

Through the seas and mountains,
Through the air and your azure skies,
There is splendor in the poem
And songs of beloved freedom.

The sparkle of your flag
Is shining victory.
Its stars and sun
Forever will never dim.

Land of the morning, of glory, of our affection,
Life is heaven in your arms;
When someone oppresses you, it is our pleasure
To die for you.



Reference: http://tl.wikipedia.org/wiki/Lupang_Hinirang